B-L-O-G 33: Ik kom naar buiten en neem mee… de ongezouten W A A R H E I D over AD(H)D…

LET OP: dit blog is extra lang, en extra B E L A N G R I J K!!!!

— Massaal delen zou geweldig zijn!!! —

Want het wordt tijd dat ik naar buiten treed met mijn ongezouten mening over AD(H)D. Ik heb er al veel om gelachen, veel tranen zijn gehuild, ik ben geregeld boos geweest (vooral op mezelf) en ik doe dagelijks mijn stinkende best om aan de wereld te laten weten hoe het is om te leven met AD(H)D.

Ik doe dit met een belangrijk doel: dat mensen beter begrijpen wat AD(H)D is, hoe het is om hiermee te dealen en, belangrijker nog, dat er meer begrip komt voor mensen die anders denken, voelen en handelen, want eigenlijk is dat waar het om draait: we zijn allemaal anders, en dat is oké.

Even voor de duidelijkheid: ik omschrijf AD(H)D altijd met haakjes omdat ik het hele spectrum aan het licht wil laten komen. Ik bedoel hiermee ADHD én ADD.

Hier de stellingen die ik graag (pittig) onderbouw:

— Iemand met de diagnose is een AD(H)D-er —

In de volksmond praten we gemakkelijk over AD(H)D-ers. Dat doe ik ook, gewoon omdat het lekker bekt. Maar ergens klopt het niet:

Ieder mens heeft specifieke kenmerken en die zijn bij iedereen anders. Als het om AD(H)D gaat, deel ik de kenmerken even op in drieën: karakter (genen), levensfase en AD(H)D.
Naast karakteristieke kenmerken (genen) en kenmerken vanuit iemands levensfase (bv kleuterfase, of puberteit), hebben mensen/kinderen met (een vermoeden van) AD(H)D een aantal specifieke kenmerken die ervoor zorgen dat ze vastlopen in hun ontwikkeling.

Dit kunnen kenmerken zijn zoals snel afgeleid of uitstelgedrag maar ook kenmerken zoals overvloed aan creativiteit en impulsiviteit kunnen ervoor zorgen dat iemand vastloopt in zijn of haar leven.

Dit betekent dus dat iemand niet AD(H)D ís maar dat iemand een combinatie van kenmerken heeft die we benoemen als AD(H)D. Je bént dus geen AD(H)D-er, je hebt een aantal kenmerken die vallen onder de diagnose AD(H)D.

— AD(H)D als een stigma of brandmerk —

Mensen/kinderen met AD(H)D zijn niet Alle-Dagen-Héél-Druk. Ze hebben slechts een aantal ‘eigenaardigheden’ die anderen niet goed begrijpen. Vaak gaat het dan niet om de positieve eigenaardigheden (zoals creativiteit, inlevingsvermogen, humor en tomeloze energie). Het zijn de kenmerken zoals opdringerig, bewegelijk, lui en ongeïnteresseerd waar anderen zich aan storen.

Als we niet kunnen inzien dat dit gedrag voortkomt uit het AD(H)D spectrum, kunnen we hier maar moeilijk begrip voor opbrengen. Het Doe-Maar-Normaal en Hup-en-Vooruit syndroom wordt geboren en daar zijn wij Nederlanders al heel goed in. De persoon met AD(H)D zal zich hierdoor snel ‘anders’ voelen waardoor het zich gaat aanpassen naar de maatstaven van wat anderen ‘normaal’ vinden.

Dat aanpassen kost heel veel energie. Je moet je immers anders gedragen dan wie je eigenlijk bent en dit gaat vaak ten koste van je eigenheid en identiteit. Vooral bij kinderen zie je gedrag ontstaan wat we vaak snel afkeuren. Denk bijvoorbeeld aan agressie of clownesk gedrag. Bij volwassenen treden er bijvoorbeeld stemmingswisselingen op, anti-sociaal gedrag of burn-out.

— AD(H)D als stoornis die veel kinderen overgroeien —

Tot een aantal jaar terug dacht men dat AD(H)D enkel een stoornis was bij kinderen (het woord stoornis laat mijn tenen omgekeerd krullen).

Dit komt doordat kinderen zich volop aan het ontwikkelen zijn waardoor ze steeds nieuwe vaardigheden leren. Dus als een kind moeite heeft om een taak af te maken, dan leert het de vaardigheid doorzetten, plannen maken en uitvoeren zodat het de taak kan afmaken. En zo komen er steeds meer vaardigheden die het kind kan toepassen in verschillende situaties.

Als een kind veel vaardigheden leert op de manier die bij hem of haar past, dan zullen veel lastige kenmerken, die b.v. onder de diagnose AD(H)D vallen, weggestreept kunnen worden omdat het kind geleerd heeft hoe hij of zij daarmee om kan gaan.

Als een kind dan ook nog opgroeit in een omgeving die veilig en uitdagend is, dan zullen de kenmerken van AD(H)D worden opgevangen door de eigen persoonlijke kennis en kunde. En weg is de AD(H)D, zou je denken. In sommige gevallen is dat ook zo maar soms steekt de AD(H)D problematiek toch latere leeftijd de kop op (wat er nou eenmaal in zit, haal je er niet zomaar uit).

Als een kind opgroeit tot volwassenen komen er nieuwe levensfases en rollen op zijn of haar pad. Denk aan de fase dat we meer verantwoording moeten dragen of dat we steeds meer gebeurtenissen te verwerken krijgen zoals bijvoorbeeld een verhuizing of een dierbare verliezen. Of denk aan de rol als werknemer, partner, ouder. Dit vraagt om nieuwe vaardigheden die we onszelf moeten aanleren.

Als dat aanleren van vaardigheden stagneert, heeft dat ook gevolgen voor de ontwikkeling. Dat kan dus op jonge leeftijd zijn (ouders en school signaleren dit) maar voor volwassenen is het minder zichtbaar want we hebben geleerd om ons aan te passen aan de maatschappij. Hierdoor gaan mensen (met vermoedens van) AD(H)D vaak overcompenseren waardoor ze uiteindelijk echt vastlopen in zijn of haar leven.

— Wat is nu de waarheid? —

Mijn waarheid is dat we AD(H)D hééééééééél serieus moeten nemen. Asjeblieft geen stigma’s meer of hokjes.

• Laten we ons stinkende best doen om beter te begrijpen hoe we als mens/kind in elkaar steken (en dat is bij iedereen anders).

• Laten we ontdekken hoe we mensen/kinderen het beste kunnen ondersteunen in het aanleren van zowel technische- als sociale vaardigheden (en daarbij kan kennis en kunde over een diagnose dus erg helpend zijn).

• Laten we begrip en geduld opbrengen voor elkaars eigenaardigheden en laten we elkaar aanvullen in ze dingen waar we (nog) niet zo goed in zijn.

• Laten we de lat wat lager leggen zodat het maken van fouten meer wordt gezien als een leerproces (“Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan”).

• Laten we leergierig blijven als het gaat om wetenschappelijk onderzoek maar laten we zeker meer gaan luisteren naar al die ervaringsdeskundigen om ons heen. Enkel zij weten hoe het is om dagelijks te dealen met hun diagnose en met alles wat daarbij komt kijken.

• En, als laatste, laten we vooral blijven kijken naar de schoonheid van de mens, achter de diagnose. Zoveel creativiteit, inzicht, humor, ideeen, energie…… Zo wordt
AD(H)D gewoon iets om van te houden!

Ook iemand met AD(H)D verdient toch een 2e kans! Lees het hier…

Fijne groet,
Hetty
De AD(H)D ervaringsexpert

Smaakt dit naar meer? Lees dan hier verder.

Heb je een vraag of wil je iets delen? Stuur me dan hier een bericht.